21 Ιούν Αλλαγή επωνύμου
Η αίτηση αλλαγής επωνύμου ενός πολίτη ρυθμίζεται από νδ 2573/1953 και σε συνδυασμό πλέον με το αρθρ. 94 παρ. 6 του Ν. 3852/2010, η αρμοδιότητα πρόσληψης ή αλλαγής επωνύμου μεταφέρθηκε στους αρμόδιους Δήμους.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο αρ. 20 και με αρ. πρωτ. 42301/13706/27-7-1995 του Υπουργείου Εσωτερικών και το υπ΄ αρ. πρωτ.Φ131360/4335/24-2-2012 έγγραφο της Δ/νσης Αστικής & Δημοτικής Κατάστασης της Γενικής Δ/νσης Διοικητικής Υποστήριξης του Υπουργείου Εσωτερικών, ως σοβαροί λόγοι για την αλλαγή επωνύμου νοούνται τα ψυχικά προβλήματα, τα οποία δημιουργούνται από επώνυμα α) κακόηχα, β) που προκαλούν τη θυμηδία ή την περιφρόνηση, γ) δυσχερή στην προφορά ή ξενικά, δ) κακής φήμης συνεπεία πράξεων άλλου προσώπου, ε) αντίθετα προς τις αντιλήψεις της κοινωνίας περί ηθικής. Όμως, κατά το ΣτΕ, η ως άνω απαρίθμηση δεν είναι αποκλειστική, αλλά ενδεικτική και στα ζητήματα μεταβολής επωνύμου η έννοια του σοβαρού λόγου κρίνεται κατά περίπτωση (ΣτΕ 1676/2001, 4317/2011 – τμήμα Δ΄).
Από την πάγια ερμηνεία των ανωτέρω διατάξεων από το Συμβούλιο της Επικρατείας, προκύπτει ότι το επώνυμο, ναι μεν αποτελεί στοιχείο της προσωπικότητας του ατόμου, πλην η πρόσκτηση ή η αλλαγή του δεν απόκειται στην ιδιωτική βούληση, αλλά ενδιαφέρει τη δημόσια τάξη, ως θέμα συναπτόμενο με την ασφάλεια των συναλλαγών και των εννόμων εν γένει σχέσεων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου του ατόμου.
Εξάλλου, το καταρχήν αμετάκλητο της κατά το άρθρο 1505 του ΑΚ κοινής δηλώσεως των γονέων για το επώνυμο του τέκνου τους δεν αποκλείει τη μεταβολή του επωνύμου του τέκνου, ακόμη και με την αντικατάσταση του αρχικού επωνύμου με το επώνυμο του άλλου γονέα, εφόσον συντρέχουν σοβαροί λόγοι προς τούτο, οι οποίοι δικαιολογούν, κατά την αιτιολογημένη κρίση του οργάνου, την αιτούμενη μεταβολή, συμφώνως με την συνταγματικώς επιβαλλόμενη προστασία της ελεύθερης αναπτύξεως της προσωπικότητας του ατόμου, όπως αυτή κατοχυρώνεται στο άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος.
Αναλυτικότερα, ο ενδιαφερόμενος νομιμοποιείται να αιτηθεί την πρόσληψη ή την αλλαγή του επωνύμου του, εφόσον συντρέχει στο πρόσωπό του έννομο συμφέρον, το οποίο θεμελιώνεται στην ύπαρξη σοβαρού λόγου για την αλλαγή του επωνύμου του.
Περαιτέρω, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να θεμελιώσει έννομο συμφέρον για αλλαγή του επωνύμου του, επικαλούμενος ψυχολογικούς λόγους που στηρίζονται στην ανυπαρξία συναισθηματικού δεσμού με τον έναν από τους δύο γονείς. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η απόφαση του Δ’ Τμήματος του ΣτΕ (βλ. 1852/2016), με την οποία κρίθηκε ότι η ανυπαρξία συναισθηματικού δεσμού του τέκνου με τον πατέρα του συνιστά καταρχήν ικανό λόγο, που δικαιολογεί τη ζητηθείσα μεταβολή του επωνύμου, χωρίς να τίθεται θέμα προστασίας του θεσμού της οικογένειας, που είχε δημιουργηθεί από τον γάμο των γονέων του αιτούντος, καθώς ενόψει των συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών της κρινόμενης περίπτωσης, η εν λόγω ανυπαρξία συναισθηματικού δεσμού αποδείχθηκε και από τη μη επίδειξη ενδιαφέροντος εκ μέρους του πατέρα του αιτούντος για την αλλαγή του επωνύμου του τέκνου του.
Εν προκειμένω, μπορεί να υποβληθεί αίτηση αντικατάστασης του επωνύμου με το επώνυμο του άλλου γονέα.
Θα πρέπει όμως να τονίσω ότι δεν πρόκειται για μία απλή διαδικασία και ειδικά όσον αφορά στους ψυχολογικούς λόγους, στους οποίους αναφέρθηκα παραπάνω. Είναι πιθανό μια τέτοια αίτηση να μη γίνει δεκτή από τον δήμο και να χρειαστεί να προσφύγετε στη δικαιοσύνη, εφόσον έχετε ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία.